NAUKA W ANGIELSKIM LICEUM, CZYM SIĘ RÓŻNI OD LICEUM W POLSCE
W ostatnich latach coraz więcej polskich maturzystów wyjeżdża na studia do Wielkiej Brytanii, a od jakiegoś czasu obserwuje się także nowy trend: duże zainteresowanie maturą międzynarodową IB czy A level. W tym artykule znajdziecie informacje o tym, jak wygląda nauka w Anglii (na przykładzie Royal Russell School, do którego uczęszczała moja córka) i czym się różni od tej w polskim liceum.
SYSTEM EDUKACYJNY W POLSCE I WIELKIEJ BRYTANII
W Polsce młody człowiek myślący o studiach ma obecnie (po reformie systemu edukacji) do przejścia następującą ścieżkę: ośmioletnia szkoła podstawowa i czteroletnie liceum.
Polskie liceum ogólnokształcące jak sama nazwa wskazuje ma dać absolwentom wykształcenie ogólne. Dlatego w ciągu 4 lat młodzież uczy się około 15 przedmiotów (kilku mniej w ostatniej klasie). Część z tych przedmiotów realizują w zakresie rozszerzonym z myślą o studiach i maturze (np. język polski, matematyka, chemia czy biologia), a część w niewielkim zakresie 1-2 godzin tygodniowo (np. fizyka). Polskie liceum zaczyna się zazwyczaj w wieku 15 lat, a kończy mając lat 19.
W Wielkiej Brytanii uczniowie w wieku 14-16 lat (lub 15-17) robią dwuletni kurs kończący się egzaminem GCSE (General Certificate of Secondary Education). GCSE oferuje uczniom wybór od 9-12 czasem od 6-10 przedmiotów m. in. języka angielskiego, matematyki, science (przedmiot łączący biologię, chemię i fizykę), języka obcego np. niemieckiego lub hiszpańskiego. Zdanie egzaminu jest warunkiem koniecznym do kontynuowania nauki w systemie A level.
Angielska edukacja jest tak zaprojektowana, by na każdym kolejnym etapie uczeń mógł „porzucić” część przedmiotów (tych, które go nie interesują), a zgłębiać swoją wiedzę w obszarach, które najbardziej mu pasują. W ten sposób krystalizują się jego wyobrażenia na temat tego, co chciałby studiować i jaki zawód w przyszłości wybrać. Dlatego w liceum angielskim młodzież uczy się tylko trzech wybranych przedmiotów na poziomie zawansowanym (A level = Advanced level, pełna nazwa to: General Certificate of Education Advanced Level, w skrócie A level).
Angielskie liceum trwa tylko dwa lata (jest to rok 12 i 13 angielskiego systemu edukacji, nazywany też Sixth Form). Trafia do niego młodzież w wieku 16-18 lat (choć zdarza się że i starsza, bo do angielskich szkół chodzi mnóstwo osób z zagranicy, które przyjeżdżają tam z krajów z różnymi systemami edukacyjnymi). Uczniowie z Polski mogą przyjechać i uczyć się w angielskim Sixth form po dwóch pierwszych klasach polskiego liceum, a już w pierwszej klasie rozpocząć starania, by się do niego dostać (proces aplikacji najlepiej zacząć rok wcześniej).
PRZEDMIOTY
W angielskim liceum uczniowie wybierają trzy (czasem cztery) spośród dwudziestu przedmiotów oferowanych przez szkołę. Różne szkoły mają różne oferty, np. lista przedmiotów do wyboru w Royal Russell School wygląda tak:
Art and Design, Design Technology, Media Studies, Drama and Theatre Studies, Music, Music Technology, Photography, Economics, Business, Biology, Chemistry, Geography, Physics, Maths, Further Maths, Computer Science, English Literature, German, French, Spanish, History, Politics, Psychology, Religious Studies, Sport and Physical Activity.
Każdy przedmiot to około 6 godzin lekcji tygodniowo.
Kiedy moja córka uczyła się w Royal Russell, wielokrotnie podkreślano, że liceum w Anglii to two-year course. To znaczy, że nie da się zdać matury A level np. uczęszczając wyłącznie na rok 13, bo do napisania egzaminu potrzebna jest wiedza z dwóch lat. Oznacza to też, że często w wakacje uczniowie zamiast leniuchować powtarzają materiał przygotowując się do próbnych egzaminów maturalnych, które mają miejsce w pierwszych tygodniach roku 13. Oceny z tych egzaminów tzw. predicted grades są traktowane jako przewidywane oceny maturalne i stanowią podstawę do aplikowania na angielskie uniwersytety (proces aplikacji na uczelnie w Wielkiej Brytanii zaczyna się już jesienią roku poprzedzającego; informacje jak to wygląda znajdziecie w innym artykule).
Tym czwartym przedmiotem maturalnym może być język ojczysty – i wcale nie trzeba chodzić na zajęcia z polskiego. Uczeń dostaje materiały, samodzielnie przygotowuje się do egzaminu i zdaje go we wcześniej ustalonym terminie. Zaletą posiadania dobrej oceny z języka ojczystego jest większa pula dobrych ocen przydatna przy aplikacji na studia.
DLA KOGO JEST A LEVEL, A DLA KOGO IB?
„Tylko trzy przedmioty?” – takie pytania zdziwionych polskich rodziców słyszała Justyna, kiedy opowiadała o swojej szkole. Dla osób znających polski system edukacyjny to była szokująca informacja. „To niepojęte, że liceum angielskie tak ogranicza dzieciom możliwości edukacyjne…”
Wszystko zależy od punktu widzenia i od dziecka – moja córka była zachwycona, że może skoncentrować się na przedmiotach, które ją interesują, i nie musi marnować czasu na to, czego i tak nie wykorzysta w swoim zawodowym życiu.
Program A level ze swoimi trzema przedmiotami jest dla osób, które w wieku 16-17 lat mają sprecyzowaną wizję siebie i zawodu, który będą wykonywać. Wiedzą wcześniej, co chcą studiować.
IB (inny dwuletni międzynarodowy program maturalny) ma tych przedmiotów 6 – jest więc lepszy dla tych uczniów, którzy nie potrafią jeszcze zdecydować, co chcą w życiu robić. Wybierają oni przedmioty z odgórnie narzuconych bloków, do tego mają CAS (Creativity-Activity-Service – dodatkowe zajęcia np. sportowe czy wolontariat).
Oba programy: IB i brytyjski A level są nastawione na wyrobienie w młodzieży umiejętności krytycznego myślenia, zarządzania czasem (priorytety), rozwijają sztukę argumentacji i uczą pisania większych prac (na IB pisze się extended essay – czyli mini pracę licencjacką, na A level pracę roczną tzw. course work o długości 4 tysięcy słów).
Każdy uczeń musi więc zdecydować co dla niego lepsze, tak jak każdy musi zastanowić się czy w ogóle nadaje się do nauki i mieszkania za granicą.
CODZIENNE ŻYCIE W ANGIELSKIEJ SZKOLE
Angielska szkoła z internatem (boarding school) jest zazwyczaj położona na terenie zielonym poza miastem. Campus to cała infrastruktura do nauki i życia: mieszkanie, jedzenie, sport, rozrywki. Oczywiście licea funkcjonują też w centrach miast, nie mają jednak tak rozbudowanej infrastruktury.
Uczniowie mieszkają w internatach żeńskich i męskich. Mają do dyspozycji pokoje 1-3-osobowe, a także części wspólne: kuchnię, salon itd. Dwudziestoczterogodzinną opiekę nad młodzieżą sprawują mieszkający w razem z nią w internacie nauczyciele, zwani house mistress lub house mister (kierowniczka, kierownik internatu). Nie tylko pilnują oni bezpieczeństwa uczniów, ale także stanowią wsparcie w trudnych chwilach np. momentach tęsknoty za rodzinnym domem.
Kolejna różnica to organizacja czasu. Uczniowie polskiego liceum przychodzą do szkoły rano, a po lekcjach wracają do domu i mają czas wolny – sami muszą zdecydować czy przeznaczą go na naukę, hobby czy odpoczynek.
W angielskiej szkole z internatem dzień ma się z góry zaplanowany i wypełniony po brzegi nauką i różnymi zajęciami dodatkowymi. Od pobudki rano do wieczora cały czas się coś dzieje.
Lekcje zaczynają się zazwyczaj koło godziny 8.00 i trwają do 12.00 (klasy liczą około 8 osób).
Potem jest godzinna przerwa na obiad, a po niej kolejny blok edukacyjny aż do godziny 16.00. „Okienka” pomiędzy lekcjami uczniowie spędzają w bibliotece, gdzie np. odrabiają prace domowe.
Po lekcjach są zajęcia dodatkowe, czas na odrabianie prac domowych (w tym czasie w internacie panuje cisza), kolacja i znów nauka lub odpoczynek.
W środy po obiedzie zamiast drugiego bloku lekcji uczniowie mają miejsce zajęcia sportowe. Wieczorem czeka ich tzw. duty, czyli sprzątanie kuchni (w końcu internat to drugi dom) albo nadzór nad odrabianiem prac przez młodsze dzieci (młodsi uczniowie są jak młodsze rodzeństwo).
Licealiści w Anglii mają obowiązek noszenia mundurków, schludnego wyglądu; zobowiązują się też do przestrzegania regulaminu związanego z zachowanie na terenie campusu i poza nim.
Coś co odróżnia angielskie licea od polskich in plus to doradztwo zawodowe jakim są objęci uczniowie. Zespół nauczycieli pomaga im upewnić się czy zawód, o którym myślą to naprawdę to, co chcą robić w przyszłości. Organizują w szkole targi lub śniadania z przedstawicielami różnych zawodów, podsuwają młodym kursy i konferencje na które warto pójść i pomagają w załatwieniu wakacyjnych praktyk.
ORGANIZACJA ROKU SZKOLNEGO
Rok szkolny w polskim liceum dzieli się na 2 semestry. Uczniowie mają dwie przerwy świąteczne (Bożonarodzeniowo-Sylwestrową i Wielkanocną), 2-tygodniowe ferie zimowe, a także ponad 2 miesiące wakacji (od trzeciego tygodnia czerwca do początku września).
Angielskie liceum ma rok szkolny składający się z trzech trymestrów. Pomiędzy trymestrami są dwutygodniowe przerwy i dodatkowo przerwy śródtrymestralne. Oznacza to, że uczeń liceum w Anglii ma ciągu roku szkolnego (poza letnimi wakacjami) aż pięć 2-tygodniowych przerw.
Na wszystkie przerwy uczniowie wracają do rodzinnego domu (dlatego przy wyborze liceum warto wziąć pod uwagę jego położenie, bliskość od lotnisk, pociągu np.).
Harmonogram zajęć w angielskiej szkole jest święty – nie można pojechać sobie np. na wakacje z rodziną w czasie, kiedy jest zaplanowane nauczanie.
KOSZTY
Prywatne szkoły angielskie z internatem to niemały koszt (jaki dokładnie możecie sprawdzić na stronach internetowych poszczególnych szkół). Składa się na niego:
– czesne za naukę, koszt podręczników i wszelkich materiałów,
– zajęć dodatkowych (w tym angielskiego jako języka obcego i przygotowanie do egzaminu IELTS), doradztwo zawodowe i wsparcie w procesie aplikacji na angielskie uniwersytety,
– koszty życia związane z zamieszkaniem w internacie, pełnym wyżywieniem i opieką medyczną
– niektóre wycieczki i atrakcje np. wyjście na kręgle, do muzeów.
Uczniowie mają spore zniżki na komunikację np. londyńskie metro, tramwaje czy autobusy. Dla uczniów o wybitnych zdolnościach przewidziane są stypendia naukowe lub sportowe; poza tym można otrzymać stypendium socjalne.
Powstające w ostatnich latach przy polskich liceach programy IB czy A levels również nie są tanie (tu koszt stanowi tylko czesne, bo uczniowie mieszkają we własnych domach i ich koszt wyżywienia, zakwaterowania i innych atrakcji ponoszą rodzice czy opiekunowie).
Nie można jednak jeden do jeden porównywać programu matury międzynarodowej realizowanego w Polsce do tego w Anglii – przy wyjeździe zagranicznym uczniowie zyskują znacznie więcej niż tylko świadectwo maturalne.
KORZYŚCI Z NAUKI W ANGIELSKIM LICEUM: NIE TYLKO NAUKA
Angielskie liceum to świetny pomysł dla osób, które planują studiować w Europie czy USA. Młody człowiek podejmujący naukę w Wielkiej Brytanii:
- wcześniej zapoznaje się z brytyjskim systemem edukacji, nabywa biegłości w posługiwaniu się językiem angielskim i dzięki temu łatwiej mu się dostać na studia i studiować
- dostaje od szkoły pomoc w procesie aplikowania na uczelnie, pisaniu listu motywacyjnego etc.
- uczy się samodzielności – choć ma pełne wsparcie kadry nauczycielskiej, internat i wyżywienie sam musi odnaleźć i zorganizować się w nowym miejscu życia
- ma możliwość kontaktu z ludźmi z różnych stron świata, poznania ich punktu widzenia, nawiązania przyjaźni na całe życie i przygotowania się do pracy w globalnej gospodarce
- pobyt za granicą to niezapomniane doświadczenie, które procentuje przez całe życie.
